Wil je het liefst een bengaaltje met fokrechten? Lees je dan eerst goed in!
Vaak hoor je alleen de goede verhalen over het krijgen van een nestje met je poes, en de uitspraak ‘katten doen dat toch helemaal zelf’ komt ook vaak onterecht voorbij. Er zitten veel haken en ogen aan het fokken van katten, van welk ras dan ook.
Laatst hoorde ik een triest verhaal van een bekende die voor de gezelligheid een nestje met haar poes (geen raskat) wilde nemen. Begrijp me niet verkeerd, ze had de allerbeste intenties! De bevalling bleek vreselijk, ze wist niet dat de kittens gewogen dienden te worden en daarom stierf er 1 na een paar dagen die blijkbaar te weinig melk binnen kreeg, en de nog levende blijkt blind te zijn. Denk dus niet dat jou geen verdrietige situatie kan overkomen hiermee. De informatie hieronder is daarom om je te helpen dit zoveel mogelijk te kunnen voorkomen!
Verder nog een belangrijk punt om te vermelden, na mijn jarenlange ervaring als kattenfokker: Als je katten wilt fokken op een correcte en gezonde manier, zal je er geen geld mee verdienen. Het is waarschijnlijker dat het je geld kost. Maar als het echt je hobby is, dan is deze het geld misschien alsnog waard!
Voorbereiding:
Zowel de poes als de kater moeten voordat ze bij elkaar gaan getest zijn op meerdere ziekten. Het is ontzettend sneu als je een nestje van zieke kittens krijgt die of direct doodgaan, of binnen een aantal jaren bij hun nieuwe baasje. Laat de toekomstige ouders in overleg met je dierenarts testen op: de infectieziekten Fiv en FelV, de diarreeziekte Giardia, en de meest voorkomende erfelijk overdraagbare ziekten van jouw gekozen kattenras. Bij de bengalen is het aan te raden om in ieder geval te testen op PKD, HCM, PKdef en PRA-b. Ook moeten de entingen van de kater en de poes tegen kattenziekte en niesziekte up-to-date zijn en hun ontwormingskuren. Ga je ontwormen net voor je een dekking wilt, gebruik dan een ontworming die geschikt is voor drachtige poezen.
De poes moet minimaal 1 jaar oud zijn. Wacht daarna ook weer niet te lang met een nestje. Doordat de poes anders vaak krols zal zijn en het dekken wordt uitgesteld, kan ze door de hoeveelheid aan hormonen baarmoederontsteking, baarmoedertumoren en melkkliertumoren ontwikkelen. De kater mag jonger zijn dan 1 jaar, maar jonge katers missen soms nog wel de moed en de behendigheid om in 1x goed een poes te dekken. Let op, niet iedereen weet dat vrijwel alle katers die niet gecastreerd zijn, met urine sproeien in huis! Een ongesteriliseerde bengaalse poes kan overigens ook sproeien in huis wanneer ze krols is, maar wel minder dan een kater.
Zet de kater en poes alleen bij elkaar als de poes krols is. De meeste katers zijn namelijk een beetje vervelend tegen poezen die niet krols zijn (en dus niet gedekt willen worden!).
Krols
De meeste poezen worden extra aanhankelijk wanneer ze krols zijn. Ze miauwen ook meer. Daarnaast kroelen ze met hun kop tegen van alles aan en rollen soms over de grond. Sommige bengaalse poezen sproeien soms een beetje met urine als ze krols zijn. Als poezen erg krols zijn dan gaan ze in de dek houding staan: ze zitten plat op de grond met hun kont omhoog en trappelen soms een beetje met hun achterpoten. Dat kan er vrij gek uitzien!
De dekking
Bij de dekking klimt de kater op de rug van de poes en bijt zich vast in het nekvel van de poes. Dit werkt bij vrijwel alle katachtigen hetzelfde. De poes gaat in de krolse houding (zoals hierboven genoemd) zitten. Tijdens de dekking mauwt de poes meestal een beetje grommend. Na korte of lange tijd trekt de kater zijn geslachtsdeel terug uit de poes, en de poes geeft dan een grote krijs vanwege de pijnprikkel die dit geeft. De pijnprikkel zorgt voor de eisprong. Vanwege de pijnprikkel geeft de poes de kater soms ook nog een mep. Maak je hierom geen zorgen, dit is normaal in de natuur bij katachtigen. Vaak rolt de poes hierna een paar keer over de grond en wast zichzelf van onderen.
Begin van de zwangerschap
Soms wordt een poes niet zwanger na een eerste dekking. Na ongeveer 3 weken kun je bij een geslaagde dekking bij de poes haar tepels wat beter zien, en ze zijn meestal wat meer roze van kleur. De zwangere poes zal vaak een grotere eetlust krijgen. Ook zal ze niet meer zo graag in de buurt van de kater willen zijn. En uiteraard wordt een zwangere poes niet meer krols. Wordt ze weer duidelijk krols, dan kun je misschien een nieuwe dekpoging wagen. Een poes die al enkele weken zwanger is, krijgt ook een opbollende buik. Weet je zeker dat ze zwanger is? Schaf dan de bevallings- en kittenbenodigdheden aan zoals kittenmelk, een warmtekussentje en afbindgaren voor de navelstreng, en zorg voor een fijne bevallingskist op een rustige warme plek in huis. Als de bevalling begint heb je geen tijd meer om alle benodigdheden opeens te gaan halen of te bestellen.
Gevorderde zwangerschap en bevalling, noodsituaties
Een volledige zwangerschap duurt ongeveer 9 weken. De poes zal meestal een week voor haar bevalling al wat gaan rommelen met kleedjes in haar bevallingskist en meer gaan mauwen. Als ze wat bloeddruppels verliest, is de bevalling meestal niet ver weg. Ook zal de poes veel en onrustig gaan graven in haar kist en onder haar kleedje gaan zitten. Veel poezen vinden het fijn als je dan bij ze blijft, dan worden ze vaak rustiger. Ontsmet je handen van tevoren en zorg voor korte schone nagels van jezelf. Leg alle bevallingsbenodigdheden klaar voor het grijpen. Als de ademhaling van de poes versnelt, is dit meestal een teken van pijn door weeën. Dit kan flink wat uren duren. Als haar buik echt helemaal samentrekt, dan is dit een perswee. De kitten komt er dan echt bijna aan. Een bevallende poes mag na haar eerste perswee niet langer persen dan 45 minuten. Als het langer duurt, moet je direct de dierenarts bellen. Als de kitten echt geboren gaat worden, gaat de poes zich van onderen wassen. De geboorte kan met het kopje eerst zijn of met het kontje. De kitten zit meestal nog in het vruchtzakje, een dun vliesje om de kitten heen. De poes moet dit eraf wassen. Doet ze dit niet, dan moet je zelf het vliesje met ontsmette handen zelf openscheuren. Hou dan de kitten bij de poes, vaak zal ze hem dan alsnog gaan wassen. Doet ze dit niet, wrijf hem dan direct met een ruwe washand droog, vooral zijn neusje. Het kan zijn dat er slijm of vocht in de kitten zit waardoor de ademhaling niet op gang komt. Bel dan je dierenarts met de spoedlijn wat je moet doen. Ikzelf zuig dan met mijn mond in zo’n noodsituatie het slijm er zoveel mogelijk uit, maar niet iedereen ziet dat natuurlijk zitten. Je hebt ook slijmzuigertjes en pipetten om slijm weg te halen, maar je moet wel weten wat je doet.
De kitten zit met zijn navelstreng vast aan een eigen placenta. Vaak zit de placenta nog in de moeder en perst ze die na een paar minuten eruit. Knip de navelstreng niet zomaar door! Anders kan de placenta vast blijven zitten in de buik van de moeder en dat is gevaarlijk.
Is de placenta er ook uitgeperst, dan zal de moeder deze opeten en de navelstreng doorbijten tot enkele centimeter van de buik van de kitten. Doet ze dit niet zelf, knijp de navelstreng dan ongeveer 1 minuut lang dicht met je nagels. Scheur daarna de navelstreng op enkele centimeters van de buik van de kitten door met je nagels. Niet knippen! Anders kan de navelstreng na gaan bloeden. Bind de navelstreng af met de speciale garen of met flossdraad. Als de moeder de placenta niet opeet dan leg je die weg in verband met de hygiëne.
Op elke volgende kitten mag de moeder maximaal 30 minuten persen. Elke kitten heeft een eigen placenta. Tel alle placenta’s goed, er mag er absoluut geen 1 achterblijven in de buik van je poes.
Als een poes haar kittens er niet goed uitgeperst krijgt, heel zwakke weeën heeft, zichtbaar in paniek is of je maakt je om een andere reden ongerust, bel dan direct je dierenarts. Misschien is het leven van de poes en/of haar kittens in gevaar en moet ze een keizersnede. Een keizersnede kost meestal zo’n € 1000 tot 2000 euro. Soms moet de poes meteen worden gesteriliseerd als haar baarmoeder er niet meer goed uitziet en dit een gevaar voor de poes kan opleveren.
Kittens moet je wegen!
Weeg de kittens een klein tijdje na de bevalling. Kittens moeten binnen een half uur gaan drinken. Drinken bij de moeder zorgt er ook voor dat de bevalling beter verder gaat voor de volgende kittens. Kittens die niet goed (kunnen) drinken kun je helpen naar de tepels toe. Weeg de kittens de eerste dag minimaal 2x.
Als kittens niet aankomen en zeker als ze afvallen, moet je ze zelf voeden of bijvoeden. Het beste kun je dit doen met een heel klein spuitje met hierop een zacht speentje. Doseer heel heel erg voorzichtig. Pasgeboren kittens kun je het beste steeds 1 druppeltje melk op hun tong geven, dan laten slikken (kopje moet niet te ver omhoog kijken, anders kunnen ze niet goed slikken en zich zelfs verslikken) en dit steeds herhalen. Op melkvoordieren.nl kun je schema’s vinden van de hoeveelheid melk per kitten. Een heel kleine kitten moet elk uur melk krijgen, dag en nacht. Een kitten van normaal gewicht (ongeveer 100 gram) moet elke 2 uur melk krijgen, dag en nacht. Voor het drinken moet je met een zacht watje met hierop wat lauwwarm gekookt water het kontje van de kitten vegen, ze kunnen anders niet zelf plassen of poepen. Ook moet je over hun hun buikje vegen met de klok mee als de moeder ze niet zelf wast. Een kitten die niet aankomt maar wel wordt geaccepteerd door zijn moeder, kun je het beste bij de moeder laten en dan steeds in de bevallingskist de kitten de voedingen geven. Veel kittens worden zo steeds sterker en gaan dan op een gegeven moment wel bij hun moeder drinken totdat ze het uiteindelijk helemaal zonder jouw voeding kunnen.
Controleer of pasgeboren kittens een open of een gesloten gehemelte hebben. Foto’s hiervan kun je vinden op Google. Een open gehemelte is niet de bedoeling, neem in dat geval direct contact op met je dierenarts. Kittens met een open gehemelte kunnen niet bij hun moeder drinken. Als je ze zelf melk geeft dan komt dit er vaak door hun neusje weer een beetje uit. Overleg met je dierenarts of deze van mening is dat de kitten nog een dierwaardig bestaan kan hebben. Bij alle andere zaken waarvan je denkt dat het misschien een afwijking is van de kitten, overleg met je dierenarts. Je zult dan meestal langs moeten komen met de kitten.
De moeder zal de kontjes van de kittens steeds wassen zodat ze kunnen plassen en poepen. Verschoon voor de hygiëne dagelijks het kleed van de bevallingskist.
Controleer steeds dagelijks het gewicht van de kittens
Controleer daarnaast ook op andere zaken zoals schone oogjes en neusjes. De oogjes gaan meestal na 1-2 weken open. De oortjes na ongeveer 2 weken. Als kittens ongeveer 3 weken oud zijn gaan ze steeds meer de bevallingskist verkennen en beginnen al een beetje voorzichtig met spelen. Met ongeveer 4 weken kunnen ze proberen uit de kist te klimmen. Leg er dan bijvoorbeeld een kussen bij zodat ze dan goed in en uit de kist kunnen klimmen.
Als de kittens 2-3 weken oud zijn moeten zij en hun moeder de eerste ontworming krijgen. Aan te bevelen is Vitaminthe met een doseerspuitje.
Als de kittens 4-5 weken oud zijn beginnen ze meestal een beetje vast voedsel te eten. Als je je volwassen kat blikvoer geeft, laat dan de kittens hier niet teveel van nemen om diarree te voorkomen. Kittens kunnen het beste een goede kwaliteit kittenbrokjes eten (biedt de moeder dat al aan tijdens de zwangerschap naast haar eigen brokjes) en vers vlees zoals gemalen kip.
Met ongeveer 8 weken oud zouden kittens zonder moedermelk moeten kunnen, maar onze kittens drinken het liefst nog bij de moeder tot de dag dat ze naar hun nieuwe baasje gaan. Dit is ook heel gezond voor ze.
Inenting
De eerste enting mogen de kittens bij ongeveer 8,5 week aan leeftijd. Drie weken hierna moeten zij de 2e enting krijgen en zijn dan voor een jaar beschermd tegen katten- en niesziekte. Ook moeten de kittens een chip krijgen.
Kittens mogen pas met een leeftijd van 12 weken naar een nieuw baasje
Doe je dit eerder, dan is de kitten door jouw gezin en huishouden maar vooral door de moederpoes nog niet voldoende gesocialiseerd om uit te groeien tot een leuk en gezellig huisdier. Dit is heel erg belangrijk. Een moederpoes corrigeert haar soms vervelende kittens namelijk regelmatig en dit is nodig ook! 😉
Conclusie
Een kattenzwangerschap en bevalling kan allerlei complicaties geven. De kosten voor de bevallingsspullen, de voeding, de entingen en de ontwormingen zijn al redelijk hoog. Dierenartskosten voor als het misgaat met moeder of kittens kunnen hier nog bovenop komen. Neem dus alleen een nestje als de kosten voor jou hiervoor geen probleem zijn, en niet omdat je er iets op denkt te verdienen. Daarnaast moet je het zien zitten om bij de bevalling direct in te grijpen en medische handelingen te verrichten.